Алламуратова Сулыӯ

Алламуратова Сулыӯ

«Өзбекстанда хызмет көрсеткен артист»

 «Қарақалпақстан халық артисти» 

( 15.08.1918 – 09.11.2000) 

Актриса Сулыӯ Алламуратованың театрға келиӯи де өзгеше. Жаслайынан тирише ҳәм қаты қулақ қыз не көрсе соны билиӯге ҳәм оның мәнисин жете түсиниӯге, ядында сақлап жүриӯге умтылады. Тәбийий талант болса оны көрген, билгенине ой жуӯыртыӯға ҳәм жуӯмақлаӯға ийтермелейди.

1936-жылы Қоңырат колхоз аралық театрда актриса болып ислеген С.Алламуратова С.Мәжитовтың «Бағдагүл» музыкалы драмасындағы Бағдагүлге, У.Гаджибековтың «Арши малалан» музыкалы комедиясындағы Зийбаға тәбийий ҳәм шеберликтиң ушқыны менен тапқан ҳәрекетлери, арияларын атқарыӯындағы күшли, жағымлы ҳаӯазы қаҳарманларының ишки жанлы дүньясын толық ашып бериӯге жәрдем етти.

Журтшылық ҳәм қәнийгелердиң көзине усы роллер менен танылды. Көп узамай, яғный 1940-жылдан баслап ол К.Станиславский атындағы Қарақалпақ мәмлекетлик театрына актриса етип жумысқа алынды.

Кишкене ӯақтынан баслап минез-қулықтағы ҳаял-қызлардың психологиясына әдеӯир қанық болғанлықтан, Қәдирдиң анасы-«Гулсара», Ақбилек «Алпамыс» роллерине де кеӯилдегидей атқарып шықты. 

Солардың нәтийжесинде, драматург С.Хожаниязовтың «Сүймегене сүйкебе» музыкалы комедиясындағы Гүлсәнем роли оның ушын биринши творчестволық асырым болды.

1957-жылы қарақалпақ әдебияты ҳәм искусствосының Ташкентте болып өткен декадасында ол усы роль ушын «Қарақалпақстан халық актристи» деген ҳүрметли атаққа ийе болды.

Сулыӯ Алламуратованың Зибайда «Қәдирдан доктор», Әнар «Аналар» ҳәм Улбийке «Келин» образлары өз алдына жанлы конкрет образлар болып шықты.

Булардан басқа да Бибихан «Бердақ», Рузбан «Жүрек сырлары», Соадат «Қара гүл», Баба-яга «Аяз баба», «Санта Клаус ҳәм қарақшылар» роллерин тәсирли атқарып, қарақалпақ актёрлық искусствосын раӯажландырыӯға гиреӯли үлес қосқаны ушын, ол 1967-жылы «Өзбекстанда хызмет көрсеткен актриса» деген атаққа мияссар болды.

С.Алламуратова Гүлбийке ролин К.С.Станиславский атындағы Қарақалпақ мәмлектлик музыкалы драма ҳәм комедия театрының «Жумагүл» спектаклинде де табыслы ойнады.

1939-жылы ол «Шуҳрат» медалы менен сыйлықланды.

С.Алламуратоваға «Қайсар қыз» кинофильмдеги ойнаған бас қаҳарман «Гулбийке» роли ушын, 1983-жылы 28-октябрьде «Ҳамза» атындағы мәмлекетлик сыйлықтың лауретын алыӯға мияссар болған.

С.Алламуратова бир неше мәртебе Өзбекстан (1957) ҳәм Қарақалпақстан Республикасы Жоқары Кеңеси Президумының (1954, 1957, 1963, 1965, 1966, 1968, 1977, 1983), Қарақалпақстан Республикасы мәденият министрлигиниң (1983) «Ҳүрмет Жарлық»лары менен сыйлықланды.

Алламуратова Сулыӯ

«Заслуженная артистка Узбекистана»

«Народная артистка Каракалпакстана»

( 15.08.1918 – 09.11.2000)  

Приход актрисы С. Алламуратовой на работу в театр особенный. С ранних лет она была прилежной и трудолюбивой, ей хотелось знать увиденное и понимать суть его содержания, всегда помнить увиденное и известное.

Она также обладает природным талантом анализировать увиденное и делать из его результатов определенные выводы.

С.Алламуратова, начавшая свою карьеру как актриса Кунградском межколхозном театре в 1936 году, Багдагуль в музыкальной драме С.Маджитова «Багдагул», Зийба в музыкальной комедии У.Гаджибекова «Арши малалан», с естественной талантом и искусной своим голосом она смогла полностью осветить внутренний мир главных героев пьесы.

Именно по этим ролям С.Алламуратова стала известна зрителям и театральным специалистам. Вскоре после этого, в 1940 году, она была принята на работу актрисой Каракалпакского государственного театра имени К.Станиславского.

С раннего возраста она играла роль матери Кадира в спектакле «Гульсара» и Акбилак в «Алпомыше» благодаря хорошему знанию женского поведения и психологии.

В результате этой работы роль Гульсанам в музыкальной комедии «Суймаганга суйканма» драматурга С.Ходжаниязова является одним из первых его творческих достижений.

В 1957 году за эту роль в декаде каракалпакских Дней литературы и искусства в Ташкенте ей было присвоено почетное звание «Народная артистка Каракалпакстана».

Образы С.Алламуратовой Зибайда в «Дорогом докторе», Анара в «Матерях», Улбийке в «Невеста» запечатлелись на страницах театральной истории и в памяти зрителей.

Кроме этих ролей Бибихан в «Бердак»е, Рузбан в «Тайнах сердца», Соадат в «Черном цветке», Баба-яга в «Санта-Клаусе», «Санта-Клаусе и пиратах».

 За вклад в развитие искусства каракалпакского театра ей присвоено звание «Заслуженная артистка Узбекистана» 

Алламуратова также исполнила роль Гульбийке в спектакле «Жумагуль» в Каракалпакском государственном музыкальном театре драмы и комедии имени К.С. Станиславского.

В 1939 году она была награждена медалью «Славы».

28 октября 1983 года С.Алламуратова была удостоена Государственной премии им.Хамзы за блестящий роль «Гулбийке" в фильме «Непокорная».

Алламуратова неоднократно награждалась «Почетной грамотой» Президиума Верховного Совета Узбекистана (1957 г.) и Республики Каракалпакстан (1954, 1957, 1963, 1965, 1966, 1968, 1977) и Министерства культуры Республики Каракалпакстан (1983).

Алламуратова Сулыӯ

«Ӯзбекистонда хизмат кӯрсаткан артист»

 «Қорақалпоғистон халқ артисти» 

( 15.08.1918 – 09.11.2000) 

Актриса С.Алламуратованинг театрга ишга келиши да ӯзгача. Ёшлигидан тиришқоқ ва қати қӯлоқ, қиз нимани кӯрса шуни билишга ва унинг мазмун моҳиятин чуқур тушунишга, кӯрган билганларини ёдида доим сақлаб юришга интилган. 

Шунингдек, ундаги таъбиий талант ушбу кӯрган билганларини таҳлил қилишга ва натижалари бӯйича маълум бир хулоса чиқаришга одатланган.

1936-йили Қӯнгирод колхоз оралиқ театрда актриса бӯлиб ишлаб бошлаган С.Алламуратова, С.Маджитовнинг «Бағдагул» мӯсиқали драмасидаги Бағдагул, У.Гаджибековтың «Арши малалан» мӯсиқали комедиясидаги Зийбани табиий ва моҳроналикнинг учқуни билан бажарган ҳаракатлари, ария ижро этган вақтлардаги кучли ва ёқимли овози билан спектаклдаги қаҳрамонларнинг ички жонли дунёсин тӯлиқ ёритишга эриша олган.

С.Алламуратова тамашобинлар ва мутахассисларнинг кӯзига ушбу эжро этилган роллар билан танила бошлаган. Орадан кӯп вақт ӯтмастан, 1940-йили уни К.Станиславский номидаги Қорақалпоқ давлат театрига актриса этиб ишга қабул қилишган.

Кичкина вақтларидан бошлаб хотин-қизларнинг қулқ-атворин ва уларнинг психолгиясин яхши урганганлигидан «Гулсара» спектакилида Қадирнинг онаси ва «Алпомиш»да  Ақбилак ролин   юқори даражада ижро эткан.

Ушбу меҳнатларининг натижасида, драматург С.Хожаниязовнинг «Суймаганга суйканма» мӯсиқали комедиясидаги Гүлсанам роли унинг биринчи ижодий ютуқларинг бири  бӯлиб ҳисобланади.

1957-йили Қорақалпоқ адабиёти ва саънати кунларининг Тошкент шаҳрида бӯлиб ӯткан декадасидаги ушбу роли учун, «Қорақалпоғистон халқ артисти» ҳурматли унвонига сазовор бӯлган.

С.Алламуратованинг «Қадрдон доктор»да Зибайда, «Оналар»да Анар, «Келин»да Улбийке образлари ӯз хос жонли ижро этилган образлари театр тарийхининг саҳифаларида ва тамошобинларнинг эсларида муҳрланиб қолди.

Ушбу ролларидан бошқа, «Бердақ»да - Бибихан, «Жүрек сырлары»да - Рузбан, «Қара гүл»да - Соадат,  «Аяз баба»да - Баба-яга, «Санта Клаус ва қароқчилар» ролларин тасирли эжро этганлиги ва қорақалпоқ актёрлик саънатининг ривожланишида қӯшган меҳнатлари учун, у 1967-йили «Ӯзбекистонда хизмат кӯрсаткан артист» унвонига сазовор бӯлди.

1983 йилнинг 28-октябрида С.Алламуратова «Қайсар қиз» кинофильмида ижро эткан «Гулбийке» роли учун «Ҳамза» номидаги давлат мукофоти лауреатин олишга мияссар бӯлган.

Шунингдек, С.Алламуратова К.С.Станиславский номидаги Қорақалпоқ давлат мӯсиқали драма ва комедия театрида «Жумагүл» спектаклида Гүлбийке ролин юқори даражада ижро эткан.

1939-йили у «Шуҳрат» медали билан мукофотланган.

С.Алламуратова бир неча маротаба Ӯзбекистон (1957) ва Қорақалпоғистон Республикаси Жӯқорғи Кенгаши Президумининг (1954, 1957, 1963, 1965, 1966, 1968, 1977, 1983), Қорақалпоғистон Республикаси маданият вазирлигининг «Ҳурмат Ёрлиқ»лари билан мукофотланган.

Allamuratova Sulyu

"Honored Artist of Uzbekistan"

"People's Artist of Karakalpakstan"

( 15.08.1918 – 09.11.2000) 

The arrival of actress S. Allamuratova to work in the theater is special. From an early age, she was diligent and hardworking, she wanted to know what she saw and understand the essence of its content, always remember what she saw and known.

She also has a natural talent for analyzing what she sees and drawing certain conclusions from its results.

S. Allamuratova, who began her career as an actress in the Kungrad Intercollective Farm Theater in 1936, Bagdagul in the musical drama of S.Majitov "Baghdagul", Ziyba in the musical comedy of U.Gadzhibekov "Arshi malalan", with a natural talent and skillful voice, she was able to fully illuminate the inner world of the main characters of the play.

It was for these roles that S.Allamuratova became known to the audience and theater specialists. Soon after that, in 1940, she was hired as an actress of the Karakalpak State Theater named after K.Stanislavsky.

From an early age, she played the role of Kadir's mother in the play "Gulsara" and Akbilak in "Alpomysh" due to her good knowledge of female behavior and psychology.

As a result of this work, the role of Gulsanam in the musical comedy "Suymaganga Suikanma" by playwright S.Khodjaniyazov is one of his first creative achievements.

In 1957, for this role in the decade of the Karakalpak Days of Literature and Art in Tashkent, she was awarded the honorary title "People's Artist of Karakalpakstan".

October 28, 1983 S.Allamuratova was awarded the Khamza State Prize for the brilliant role of "Gulbiyka" in the film "Stubborn girl".

The images of S. Allamuratova Zibayd in "Dear Doctor", Anar in "Mothers", Ulbiyka in "The Bride" were imprinted on the pages of theatrical history and in the memory of the audience.

In addition to these roles, Bibikhan in Berdak, Ruzban in Secrets of the Heart, Soadat in Black Flower, Baba Yaga in Santa Claus, Santa Claus and the Pirates.

 For her contribution to the development of the art of the Karakalpak theater, she was awarded the title of "Honored Artist of Uzbekistan"

S.Allamuratova also played the role of Gulbiyka in the play "Zhumagul" at the Karakalpak State Musical Drama and Comedy Theater named after K.S.Stanislavsky.

In 1939 she was awarded the Medal of Glory.

Allamuratova was repeatedly awarded the "Certificate of Honor" of the Presidium of the Supreme Council of Uzbekistan (1957) and the Republic of Karakalpakstan (1954, 1957, 1963, 1965, 1966, 1968, 1977) and the Ministry of Culture of the Republic of Karakalpakstan (1983).