САПАРОВА РАЙХАН - Өзбекстан ҳәм Қарақалпақстан халық артисти

Өзбекстан Республикасы театр ғайраткерлери аӯқамы Қарақалпақстан Республикасы аймақлық бөлим баслығы, Өзбекстан ҳәм Қарақалпақстанда хызмет көрсеткен артист, Өзбекстан ҳәм Қарақалпақстан халық артисти Сапарова Райхан Халмуратовна 

Райхан Сапарова 1948-жылы 15-апрель күни Нөкис қаласында Өзбекстанда хызмет көрсеткен ҳәм Қарақалпақстан халық артисти Халмурат Сапаров ҳәмде Өзбекстанда хызмет көрсеткен ҳәм Қарақалпақстан халық артисти, Ҳамза атындағы мәмлекетлик сыйлықтың лауреаты Сулыӯ Алламуратовалардың шаңарағында дүньяға келген.

1963-жылы Нөкис қаласындағы Глиэр атындағы музыка мектебиниң пианино бөлимин тамамлаған.

 1971-жылы Ташкент мәмлекетлик театр ҳәм сүӯретшилик институтының драма театр ҳәм актерлығы бөлимин қызыл диплом менен тамамлап Қарақалпақ мәмлекетлик музыкалы театрында актёрлық лаӯазымында жумыс ислеп баслайды.

Райхан Сапарова өзиниң дөретиӯшилик дәӯиринде түрли роллерди атқарған ҳәм халқымыздың жағымлы актёрына айланған.

Оның атқарған роллерине келетуғын болсақ, Т.Қайыпбергеновтиң “Жумагүл” спектаклинде Турдыгүл, К.Яшинниң “Ёлчи юлдуз”ында Гуласел, Т.Сейтжановтың “Мени судлаңлар”ында Айгүл Атабаева, С.Хожаниязовтың “Сүймегенге сүйкенбе”синде Ханша, С.Хожаниязовтың “Маман бий”инде өмирлик жолдасы, А.Бегимов ва Т.Алланиязовтың “Ғәриб ашық”ында Ҳурлиха, Т.Сейтжановтың “Беруний”де Гүлий, У.Умарбековтың “Өз арзасы менен”де Зумрад, Г.Гориниң “Аты өшсин”де Клементина, О.Иоселианидың “Арабаң аӯдарылмасын”да Бала, А.Абдуллиниң “Он үшинши председатель”инде биринши кеңесгөй, Ш.Рашидовтың “Жүректиң оты сөнбес”инде Бәҳәр, Қ.Матмуратовтың “Бир үйде еки өмир”инде Гүлзар, Т.Сейтжановтың “Әўесек”те Әўесек, С.Ахмадтың “Келинлер қоғалаңы”нда Мухаё, И.Султанның “Билмей бастым тикенди”де   Гулчеҳра усаған рәңбәрең роллери менен тамашагөйлердиң кеӯлинен орын алып, мийнеткешлиги ҳәм излениӯшилиги менен театрдағы тәжрийбели устаз актёрлардың итибарына алынды.

Ол “Қарақалпақфильм” киностудиясы тәрепинен түсирилген “Танк”, “Қайсар қыз”, “Магия” фильмлеринде ҳәм телевидение арқалы берилген “Жигиттиң ығбалы болсын”, “Өмир сабақлары”, “Өрмешек”, “Бир достың болсын”, “Турмыс мектеби” фильмлеринде унамлы образларды жаратыӯға ерискен.

Райхан Сапарова К.Рахмановтың «Келин» спектаклинде Айша, П.Тлегеновтың «Аналар»ында Гүлзира, М.Каримниң «Ай тутылған түнде» спектаклинде Зубаржат образларын жаратыӯда өзинде болған бар талантын әмелде пайдаланып тамашагөйлердиң жүрегинен орын алыӯға мияссар болды.

Республика масштабында өткерилген “Ғәрезсизлик”, “Наӯрыз” улыӯма халықлық байрам тамашаларында ҳәм басқада мәдений илажларда белсене қатнасып келмекте.

Ол Азербайжан, Тюмень областында Ташкент, Москва, Қызыл орда, Татарстан, Дағыстан, Қазақстан Республикаларында болып өткен Қарақалпақстан мәденият ҳәм көркем өнер күнлеринде белсене қатнасты.

1971-1986-жыллары Қарақалпақ мәмлекетлик музыкалы театрында артист,

1977-жылы Нөкис қаласы Кеңесиниң 143-округ депутаты,

1988-жылы Нөкис қаласы Кеңесиниң 55-округ депутаты,

1990-2000-жыллары Өзбекстан театр дөретиӯшилери аӯқамының Қарақалпақстан бөлимин басқарды.

1986-2000-жыллары С.Хожаниязов атындағы  Қарақалпақ мәмлекетлик жас тамашагөйлер театрында директор,

2000-2005-жыллары С.Хожаниязов атындағы  Қарақалпақ мәмлекетлик жас тамашагөйлер театрында артист,

2005-жылдан баслап ҳүрметли дем алыста.

2020-жылы Қарақалпақстан Республикасы Жәмийетлик Нураныйлар Кеңеси ағзасы.

2021-жылдан баслап Өзбекстан Республикасы театр ғайраткерлери аӯқамы Қарақалпақстан Республикасы аймақлық бөлим баслығы лаӯазымында мийнет етпекте.

2022-жылдан баслап Қарақалпақстан Республикасы Мәҳәлле ҳәм шаңарақты қоллап-қуӯатлаӯ министрлиги, Нураныйлар Жәмийетлик Кеңеси “Кемпир апалар мектеби” Республика Кеңеси Баслығының орынбасары.

 2022-жылдан баслап Жаслар ислери бойынша агентлиги Қарақалпақстан Республикасы бақармасы жанындағы “Нураныйлар Кеңеси” ағзасы.

1974-жылы Қарақалпақстан Республикасы Жоқары Кеңесиниң “Ҳүрмет Жарлығы”,

1977-жылы 6-апрелде Қарақалпақстанда хызмет көрсеткен артист,

1979-жылы Қарақалпақстан Жаслар сыйлығының лауреаты,

1980-жылы 28-апрелде Қарақалпақстан халық артисти,

1982-жылы Москва қаласында Орайлық мәденият хызметкерлери кәсиплик аӯқамының “Ҳүрмет Жарлығы”,

1993-жылы 28-январда Өзбекстанда хызмет көрсеткен артист,

1998-жылы 26-августда Өзбекстан Халық артисти,

2020-жылы 20-августа “Мийнет нураныйы” III дәрежели көкирек белгиси,

 2022-жыл 8-ноябрде Өзбекстан Президентиниң Пәрманы менен “Өзбекстанның Конституциясының 30-жыллығы” естелик белгиси,

2023-жыл 3-мартта Қарақалпақстан Республикасы Жоқары Кеңеси Президиумының “Ардақлы нураный” көкирек белгиси менен сыйлықланған.

 Ўзбекистон Республикаси театр Арбоблар уюшмасининг Қорақалпоғистон Республикаси бўлими бошлиғи, Қорақалпоғистон Ёшлар мукофотининг лауреати,  Ўзбекистон ва Қорақалпоғистон хизмат кўрсатган артист, Ўзбекистон ва Қорақалпоғистон халқ артисти, 

“Меҳнат фаҳрийси” III даражали кӯкрак нишони эгаси

 Сапарова Райхан Халмуратовна   

Райхан Сапарова 1948 йили 15 апрел куни Нукус шаҳрида Ўзбекистонда хизмат кўрсаткан Қорақалпоғистон халқ артистлари  Халмурод Сапаров ва Сулу Алламуратоваларнинг ойласида дунёга келган. 

1963 йили Нукус шахри Глиэр номидаги музиқа мактабининг пианино бўлимини тугатган. 1971 йили Тошкент давлат театр ва рассомлик институтинининг драма ва кино актёрлиги бўлимин қизил диплом билан тугатиб театрда актёр сифатида иш бошлайди. 

Ролларига келадиган бўлсак, Т.Қайыпбергеновнинг “Жумагул” да Турдигул, К.Яшининг “Ёлчи юлдуз”да Гуласел, Т.Сейтжановнинг “Мени судланглар”да Айгул Атабаева, С.Хожаниязовнинг “Суймаганга суйкалма”да Ханша, С.Хожаниязовнинг “Маманбий”да турмуш ўртоғи, А.Бегимов ва Т.Алланиязовнинг “Ғариб ошиқ”да Ҳурлиха, Т.Сейтжановнинг “Беруний”да Гули, У.Умарбековнинг “Ўз аризаси билан”да Зумрад, Г.Горининг “Номи ўчсин”да Клементина, О.Иоселианининг “Араванг ағдарилмасин”нида Бола, А.Абдуллининг “Ӯн учинчи председатель”да биринчи маслаҳатчи, Ш.Рашидовнинг “Юракнинг ўти сўнмас”да Баҳор, К.Матмуратовнинг “Бир уйда икки ҳаёт”да Гулзар, Т.Сейтжановнинг “Аўесек”да Аўесек, С.Ахмаднинг “Келинлар қозғолони”да Мухаё, И.Султаннинг “Билмай бостим тиконни”да Гулчеҳра каби роллари орқали томошабинлар кўнглидан жой олиб мутахассислар этиборига тушди.

У «Қорақалпоқфильм» киностудияси томонидан олинган «Танк», «Қайсар қиз», «Маргия» фильмларида ва телевидение орқали берилган «Йигитнинг бахти бўлсин», «Ҳаёт сабоқлари», «Ургимчак», «Бир дӯстинг бўлсин», “Турмуш мактаби” фильмларида образлар яратган.  

Райхан Сапарова К.Рахмановнинг «Келин» спектаклида Айша, П.Тлегеновнинг «Оналар»да Гулзира, М.Каримнинг «Ой тутилган тунда» Зубаржат образларини яратишда ўз маҳорати билан томошабинлар юрагидан жой олган.

Республика миқёсида ўтказиладиган Мустақиллик, Наврўз умумхалқ байрамлари томошалари ва бошқа оммавий-маданий тадбирларда фаол иштирок этиб келмокда. Тошкент, Москва, Қизил Ўрда, Озарбойжон, Татаристон, Дағистон, Қозоғистон Республикаларида Қорақалпоқ маданият ва санъат кунларида фаол иштирок этди.

1971-1986 йиллари Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат мусиқали театрида артист.              

1986-2000 йиллари С.Хожаниязов номли Қорақалпоқ Давлат ёш томошабинлар театрида директор. 

1977 йили Нукус шаҳри Кенгашининг 143-округ депутати. 

1988 йили Нукус шаҳри Кенгашининг 55-округ депутати.

1990-2000 йилларда Ўзбекистон театр ижодкорлар уюшмасининг Қорақалпоғистон бўлимин бошқарди.

2000-2005 йиллари С.Хожаниязов номли Қорақалпоқ Давлат ёш томошабинлар театрида артист.

2005 йилдан ҳурматли дам олишда.

2020 йили Қорақалпоғистон Республикаси Нуронийлар жамоатчилик кенгаши аъзоси.

2021 йилдан бошлаб Ўзбекистон Республикаси Театр арбоблари уюшмаси Қорақалпоғистон ҳудудий бўлими Раиси лавозимида фаолият кӯрсатмоқда.

2022 йилдан бошлаб Қорақалпоғистон Республикаси Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш вазирлиги, Нуроний жамоатчилик кенгаши “Бувижонлар мактаби” Республика кенгаши раиси ўринбосари.

2022 йилдан бошлаб Ёшлар ишлари агентлиги Қорақалпоғистон Республикаси бошқармаси қошидаги “Нуронийлар кенгаши аъзоси”.

1974 йили Қорақалпоғистон Республикаси Жӯқорғи Кенгашининг “Ҳурмат Ёрлиғи”,

1977 йили 6 апрелда Қорақалпоғистон Республикасида хизмат кўрсатган артист,

1979 йили Қорақалпоғистон Ёшлар мукофотининг лауреати,

1980 йил 28 апрелда Қорақалпоғистон халқ артисти,

1982 йили Москва шаҳрида Марказий маданият ходимлари касаба уюшмасининг “Фахрий Ёрлиғи”,

1993 йили 28 январда Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист,

1998 йили 26 августда Ўзбекистон Халқ артисти,

2020 йил 20 августда “Меҳнат фаҳрийси” III даражали кӯкрак нишони,

2022 йил 8-ноябрда Ӯзбекистон Президенти Фармони билан “Ӯзбекистон Конституциянинг 30-йиллиги” эсдалик нишони,

2023 йил 3 мартда Қорақалпоғистон Республикаси Жӯқорғи Кенгаши Президиумининг “Ардақлы нураный” кӯкрак нишони билан тақдирланган.

Председатель Каракалпакского отделения Союза театральных деятелей Республики Узбекистан, лауреат Молодежной премии Каракалпакстана, Заслуженная артистка Узбекистана и Каракалпакстана, Народная артистка Узбекистана и Каракалпакстана, Кавалер медали «Трудовой чести» III степени

Сапарова Райхан Халмуратовна

Райхан Сапарова родилась 15 апреля 1948 года в городе Нукусе в семье Заслуженного артиста Узбекистана и Народного артиста Каракалпакстана Халмурат Сапарова и Заслуженного артиста Узбекистана и Народного артиста Каракалпакстана и Лауреата государственной премии им.Хамзы Сулу Алламуратовой.

В 1963 году окончила музыкальную школу им.Глиэра в г.Нукусе по классу фортепиано.

В 1971 году с красным дипломом окончил факультет драматического и киноактёрского мастерства Ташкентского государственного театрально-художественного института и начал работать актёром в Каракалпакском государственном музыкальном театре имени Бердаха.

Райхан Сапарова за свою творческую деятельность исполняла самые разные роли и стала любимицей нашего народа.

Что касается ее ролей, Турдигуль в спектакле "Джумагуль" Т.Кайыпбергенова, Гюласел в "Ёлчи юлдуз" К.Яши, Айгуль Атабаева в "Судите меня" Т.Сейтжанова, Ханша в "Суймаганга суйканба" С.Ходжаниязова , "Маманби" С.Ходжаниязова супуруга, Хурлиха в "Гариб ошиқ" А.Бегимова и Т.Алланиязова, Гули в "Беруний" Т.Сейтжанова, Зумрад в "По собственному заявлению” У.Умарбекова, Клементина в Г.Горин «Номи ӯчсин», Бола в «Араванг агдарилмасин» Иоселиани, первый советник в «Тринадцатый пердседатель» А. Абдулли, Бахар “Юракнинг ўти сўнмас” Ш.Рашидова, Гульзар в «Две жизни в одном доме» К.Матмуратова, «Ауесек» Т.Сейтжанова Ауесек, Мухайё в «Бунт невесток» С.Ахмада и Гюльчехра в «Билмай бостим тиконни».  

Она снялас в киностудии «Узбекфильм и Каракалпакфильм» в фильмах «Танк», «Кайсар кыз», «Маргия», «Юношеское счастье», «Уроки жизни», «Паук», «Есть друг», "Школа брака" и эти созданные образы транслировалась по телевидению. 

Райхан Сапарова покорила зрителей мастерством создания образов Айши в «Невесте» К.Рахманова, Гульзиры в «Матерях» П.Тлегенова, Зубаржат в «Ночи, затмеваемые луной» М.Карима.

Активно участвует в спектаклях в День Независимости, национальных праздниках Навруз и других культурно-массовых мероприятиях, проводимых по всей республике. Принимал активное участие в днях каракалпакской культуры и искусства в городах Ташкент, Москва, Кызыл Орда и в республиках Азербайджан, Татарстан, Дагестан, Казахстан.

С 1971 по 1986 годы работала актрисой Каракалпакского государственного музыкального театра имени Бердаха,

 С 1986 по 2000 год был директором Каракалпакского государственного театра юного зрителя им. С. Ходжаниязова.

 С 2000 по 2005 год был артистом Каракалпакского государственного театра юного зрителя им. С. Ходжаниязова.

В 1977 году был депутатом Нукусского горсовета.

В 1988 году был депутатом Нукусского горсовета.

В 1986-2000 годах работал режиссером Каракалпакского государственного театра юного зрителя им. С. Ходжаниозова.

В 1990-2000 годах возглавлял Каракалпакское отделение Союза театральных деятелей Узбекистана.

С 2005 года на заслуженном отдыхе.

В 2020 году был членом Общественного Совета ветеранов Республики Каракалпакстан.

С 2021 года работает председателем Каракалпакского областного отделения Союза театральных деятелей Республики Узбекистан.

С 2022 года Министерство соседства и поддержки семьи Республики Каракалпакстан, заместитель председателя Республиканского Совета ветеранов общественного совета «Школа бабушек».

С 2022 года является членом «Совета просветителей» при Управлении Агентства по делам молодежи Республики Каракалпакстан.

В 1974 году награждена «Почётной Грамотой» Верховного Совета Республики Каракалпакстан,

6 апреля 1977 года Заслуженная артистка Республики Каракалпакстана,

В 1979 году лауреат молодежной премии Каракалпакстана,

28 апреля 1980 года Народная артистка Каракалпакстана,

В 1982 году «Почетный знак» Центрального союза работников культуры в Москве.

28 января 1993 году Заслуженная артистка Узбекистана 

26 августа 1998 года Народная артистка Узбекистана 

20 августа 2020 года награждена нагрудным знаком «Ветеран труда» III степени.