Ахметова Тилеӯхан 1922-1992

 Ахметова Тилеӯхан

«Қарақалпақстанда хызмет көрсеткен артист», 

«Қарақалпақстан халық артисти»

(1921 - 1992 )

Т.Ахмедованың аты Қарақалпақ миллий театр өнериниң тийкарын салыӯшылардың бири ретинде театр тарийхына енди. Ол 1921-жылы Хорезм ӯәлаятының Манғыт районы, Қаракөл аӯылкеңесиниң Большевик аӯылында дүньяға келеди.

Әкеси Ахмет, сол аӯылдағы орта ҳал дийханлардың бири еди. Жаслайынан жетим қалған Тилеӯбийке 1932-35-жыллары Маңғыт районындағы балалар үйинде тәрбияланады. 1935-37-жыллары сол ӯақыттағы басланғыш билим беретуғын мектепкте тәрбия алады.

Лекин, оқыӯды даӯам еттириӯ мүмкиншилиги болмағанлықтан жумыс ислеӯге мәжбүр болады. Оның бала гезинен қосық айтыӯға, ойын ойнаӯға ықласы басым болады. Мине усы ықлас оны 1937-жылы Маңғыт колхоз театрына жетелеп келеди.

Шаққан, оның үстине талантлы қосықшы қыз бирден-ақ көзге тасланады ҳәм оған «Алдар көсе» спектаклиндеги Базарбийке роли тапсырылады. Бул ролди кеӯилдегидей ойнап шыққан Тилеӯбийке ҳәммени таң қалдырады ҳәм оған екинши кең масштабтағы роллердиң бири «Аршын мал-алан» спектаклиндеги Асия образы тапсырылады. 

Мине солай етип шыныққан, тәжирийбели артистканы колхоз театры қанаатландырмайды да, ол Шымбайдағы районлар аралық халық театрына жумысқа келеди.

Ол бул театрда 1940-жылдан 1945-жылға шекем жумыс ислеп «Бағдагүл» спектаклиндеги Бийбигүл, «Тазагүл» спектаклиндеги Тазагүл, «Аршын мал-алан»дағы Гүлчеҳра, «Гүман»дағы Ажар роллерин ойнап халық арасында кеңнен мәлим бола баслайды. 

1944-жылы бул театр Қарақалпақ мәмлекетлик филармониясы болып қайта дүзиледи. Т.Ахметова 1945-1955-жыллары усы филармонияда, Қарақалпақстан радиокомитетинде қосықшы болып жумыс ислейди. 

1955-жылдан өмириниң ақырына шекем театрда актриса болып жумыс ислейди. Усы жыллар ишинде 100 аслам образлар дөретеди. Олардан С.Хожаниязовтың «Сүймегенге сүйкенбе»де Паршагүл, «Бахыт»та Гүлшад, Ж.Аймурзаевтың «Раӯшан»да Гүлзада, «Ақ гүл»де Чадирақ, «Күйгелек көзли яр»да Илмехан, «Қәдирдан доктор»да Гүлзада, Н.Дәӯқараевтың «Алпамыс»та Арзайым, Иосеалинниң «Арбаң аӯдарылмасын»да Кесария ҳәм усыларға уқсаған көплеп образлар актрисаның кең диапозондағы актриса екенлигинен дерек береди.

Т.Ахметованың ислеген мийнетлери ҳүкиметимиз тәрепинен орынлы баҳаланып барылды. Оның Қарақалпақ театр өнерин раӯажландырыӯдағы қосқан үлкен үлеслери ушын 1957-жылы «Қарақалпақстанда хызмет көрсеткен артист», 1966-жылы «Қарақалпақстан халық артисти» ҳүрметли атақларын алыӯға миясар болды. Онға жақын Өзбекстан ҳәм Қарқалпақстан Жоқары Кеңесиниң «Ҳүрмет Жарлық»лары менен сйлықланады. Бир нешше медаллардың ийеси.

Ол районлық ҳәм қалалық кеңеслердиң депутаты болды. Оның мийнетлери газета ҳәм журнал бетлеринде әдил сыннан өтип барды. Улыӯма Т.Ахметованың басып өткен өмир жолы өз алдына белгили из қалдырған гүлзар жоллардан болып саналады.

Қорақалпоғистонда хизмат кўрсаткан артист,

 Қорақалпоғистон  халқ артисти

АхметоваТилеухан 

( 1922 – 1992 )

Т.Ахмедова 1921-йили Хорезм вилояти Манғит туманида тӯғилган. 

У 1932-1935-йиллари Манғит тумани болалар уйида тарбияланади. 1935-1937-йиллари  ушбу мактабда билим олади. У ёшлигидан  қушиқ айтишга ва уйин уйновга қизиғувчилиги ортади. 

Шу билан у 1937-йили Манғит колхоз театрига этаклади. У «Алдар коса» спектаклиндаги Базарбийке ролин ижро этиб мутахассис ва томашабинларда катта тассурот қолдиради.

 «Аршин мал-алан» спектаклиндеги Асия образин ижро этади. Ўнинг ихтидорли  актриса эканин билиб  Чимбой тумани туманларора халқ театрига ишга киради.

У бу театрда 1940- 1945-йиллар орасида фаолият юритади ва бир қанча роллар ижро этади. «Бағдагул» спектаклида Бийбигул, «Тазагул» спектаклида Тазагул, «Аршын мал-алан»да Гулчехра, «Гуман»да Ажар ролларин уйнаб халқ нозарига тушади.

1944-йили бу театр Қорақалпоқ давлат филармониясы бўлиб қайта тузилади. Т.Ахметова 1945-1955-йиллари   филармонияда ва  Қорақалпоғистон радиокомитетида қўшиқши бўлиб ишлайди. 

1955-йилдан ўмрининг охиригача театрда актриса бўлиб ишлайди. Ушбу йиллар ишида 100 кӯпроқ образлар яратади. 

Шулардан: С.Хожаниязовнинг «Сўймаганга суйканма»да Паршагул, «Бахыт»та Гулшад, Ж.Аймурзаевнинг «Равшан»да Гулзада, «Оқ гўл»да Чадирақ, «Куйгалак кўзли яр»да Илмехан, «Қадирдан доктор»да Гулзада, Н.Давқараевнинг «Алпамыс»та Арзайым, Иосеалинниг «Арбан аўдарылмасын»да Кесария ва бошқада образлари актрисани кенг диапозондаги актриса эканидан дарак беради.

Ўнинг меҳнатлари юқори баҳоланиб 1957-йили Қорақалпоғистонда хизмат кўрсаткан артист, 1966-жылы «Қорақалпоғистон халқ артисти» унвонлари берилди. 

АхметоваТилеухан 

Заслуженная артистка Каракалпакстана,

Народная артистка Каракалпакстана

 (1922 - 1992) 

Т.Ахмедова родилась в 1921 году в Мангытском районе Хорезмской области.

Воспитывался в Мангытском районном детском доме в 1932-1935 годах. С 1935 по 1937 год учился в этой школе. С раннего возраста у него появился интерес к пению и играм.

При этом он руководил колхозным театром «Мангит» в 1937 году. Он произвел большое впечатление на специалистов и зрителей, сыграв роль Базарбийке в спектакле «Алдар Коса».

 Она играет азиатского персонажа в спектакле «Аршин мал-алан». Зная, что она талантливая актриса, она начала работать в Чимбайском районном межрайонном народном театре.

Она работал в этом театре с 1940 по 1945 год и сыграл ряд ролей. Бийбигуль в «Багдагуль», Тазагуль в «Тазагул», Гюльчехра в «Аршын мал-алан» и Аджар в «Гуман».

В 1944 году театр был преобразован в Каракалпакскую государственную филармонию. С 1945 по 1955 годы Т. Ахметова работала певицей в филармонии и Каракалпакском радиокомитете.

С 1955 года до конца жизни работала актрисой в театре. За годы работы он создал более 100 образов.

Среди них: Паршагуль в «Сўймаганга суйканма» С.Ходжаниязова, Гульшад в "Бахыте", Гульзада в "Равшане" Дж.Аймурзаева, Чадирак в "Белом цветке", Ильмехан в "Куйгалак козли яр", Гульзада в «Кадирдан доктор», образы Н. Давкараева Арзайым в "Алпамысе", Кесария в "Арбанг Аударылмасын" Иосеалина и др. показывают, что актриса - актриса широкого круга.

Его творчество было высоко оценено и в 1957 году ему было присвоено звание «Заслуженного артиста Каракалпакстана, в 1966 году - звание «Народного артиста Каракалпакстана».

Tilekhan Akhmetova

Honored Artist of Karakalpakstan,

People's Artist of Karakalpakstan

(1922 - 1992) 

T. Ahmedova was born in 1921 in the Mangyt district of the Khorezm region.

He was brought up in the Mangyt district orphanage in 1932-1935. From 1935 to 1937 he studied at this school. From an early age, he developed an interest in singing and games.

At the same time, he directed the collective farm theater "Mangit" in 1937. He made a great impression on specialists and spectators by playing the role of Bazarbiyka in the play "Aldar Kosa".

 She plays an Asian character in the play "Arshin Mal-Alan". Knowing that she was a talented actress, she began working at the Chimbay District Interdistrict Folk Theater.

She worked in this theater from 1940 to 1945 and played a number of roles. Biybigul in "Baghdagul", Tazagul in "Tazagul", Gulchehra in "Arshyn mal-alan" and Ajar in "Human".

In 1944, the theater was transformed into the Karakalpak State Philharmonic. From 1945 to 1955, T. Akhmetova worked as a singer in the Philharmonic Society and the Karakalpak Radio Committee.

From 1955 until the end of her life she worked as an actress in the theater. Over the years, he has created more than 100 images.

Among them: Parshagul in "Suimaganga Suikanma" by S. Khodzhaniyazov, Gulshad in "Bakhyt", Gulzada in "Ravshan" by J. Aimurzaeva, Chadirak in "White Flower", Ilmehan in "Kuigalak Kozli Yar", Gulzada in "Kadirdan Doctor", the images of N. Davkaraev Arzaiym in "Alpamys", Caesarea in "Arbang Audarylmasyn" Iosealina and others show that the actress is an actress of a wide range.

His work was highly appreciated and in 1957 he was awarded the title of "Honored Artist of Karakalpakstan", in 1966 - the title of "People's Artist of Karakalpakstan".