АЖИНИЯЗ операсы

«Ажинияз» операси аннотацияси

          Бастакор   -  Н.Мухаммеддинов Ўзбекистон ва Қорақлпоғистон саньат арбоби

Либретто – И.Юсупов Ўзбекистон қаҳармони, Ўзбекистон ва Қорақалпоғистон халқ шоири

Мусиқа раҳбари  – А.Абдуллаева Қорақалпоғистон халқ артисти

Сахналаштирган режиссёр – Н.Ансатбаев Ўзбекистон халқ артисти, Бердақ номидаги давлат 

                                                                          мукофати совриндори

Рассом – И.Алибеков, Р.Асқаров, З.Сайпов

Спектакль 1 соат 30 минут давом этади.

 «Ажинияз» операси биринчи қорақалпоқ миллий операси бўлиб, 1987-йили илк маротаба сахналаштирилган. 2014-йили халқимизнинг классик шоири Ажинияз Қосибай уғлининг туғилганига 190 йил тўлиши муносабати билан  янги таркиб билан декабрь ойида қайта сахналаштирилди. 

Опера воқеалари Ажинияз шойирнинг Хива шаҳридаги Шерғазий мадрасасини тугатиб, овулга қайтиши билан бошланади. Шойир Она юртига бўлган соғинишин, меҳрини қўшиқ ариялари орқали етказади.  

Шойир ёшаб ўткан даврда қорақалпоқ халқи уруғ, қовимга бўлиниб, ҳар бирининг ўз бийлари бўлади. Операда ўша даврдаги уларнинг орасидаги келишмовчиликлар оқибатида тез-тез жанжаллар бўлиб, оддий фуқаролар жабр кўраётганлиги кўрсатилади. 

Ажинияз бийлар ва халқ ўртасидаги жанжалларни тўқтатиб, уларни бириктириш ҳақида уйланади. Бу халқ орасида катта бахтсизликларга олиб келишини тушинтириб, барчани бирлашишга чақиради. Уни Панахан тингламайди. 

Пирим бий босчилик қилган халқ Бўзатовда жайлашган. Халқ тинчлигини бузиб, душманлар тез-тез босқинчилик қилиб турган. Бўзатовни вайран қилиб, халқини асир олиб кетади. Асирлар орасида Ажинияз ҳам бор. 

Операда Ажиниянинг севгилиси Ханзада ва шойирни ёқтирадиган Панаханнинг қизи Айборек ҳам бор. Айборек Ажиниязга уни севадиганини билдиради, Ажинияз эса ўзининг севгилиси борлигини айтадилар. Айборек Ханзадага ёмонлик қилиш режаларини тузади. 

Ажинияз шойирлар мушайрасида иштирок этиб, “Элларим борди” шьерини дутарда, мусиқаси билан ижро этиб беради. 

Опера сўнггида Ажинияз билан Ханзада турмиш қуриб, халқнинг фотиҳасини олади.

 Пирим бий халқни келачаги ёқти, нурли умр келишини умидландиради. 

Опера бастакор томанида жуда ҳам маҳорат билан, барча талабларга жавоб берадиган қилиб ёзилган. Ўша давр тарийхи кўз олдимизда гавдаланади. Тарийхта урганган шахсларимизни сахнада кўрамиз. Муаллифи Ажиниязнинг кўпчилик шъерларини воқелар билан мослаштириб ўз ўрнида яхши фойдолана олган.

Шунинг учун ҳам “Ажинияз” операси сал кам ўттиз йилдан буён сахнамизда қайта-қайта сахналаштирилиб, халқимизга намойиш этилиб келмоқда.